JavaScript-də bind, call və apply metodları

[codex]

JavaScript-də funksiyalar obyektlər kimi qəbul olunur. Bu səbəbdən funksiyalara aid əlavə metodlardan istifadə etmək mümkündür. Bu metodlardan ən çox istifadə olunanları bind(), call() və apply() funksiyalarıdır. Bu metodlar vasitəsilə funksiyanın this kontekstini istədiyimiz şəkildə dəyişə bilərik.

Bu məqalədə hər üçünü sadə və aydın şəkildə izah edəcəyik.

---

1. call() Metodu

Təyinat:

call() funksiyası bir funksiyanı başqa bir obyektin konteksti (this) ilə çağırmağa imkan verir.

Sintaksis:

funksiya.call(thisArg, arg1, arg2, ...)

• thisArg – funksiyanın içində this olaraq istifadə ediləcək obyekt.
• arg1, arg2... – funksiyaya ötürüləcək arqumentlər.

Nümunə:

const user = {
    ad: 'Nilay',
    salamla: function(yas) {
        console.log(`Salam, mənim adım ${this.ad} və mən ${yas} yaşındayam.`);
    }
};

const digerUser = {
    ad: 'Elvin'
};

user.salamla.call(digerUser, 30);
// Çıxış: Salam, mənim adım Elvin və mən 30 yaşındayam.

İzah:

• user.salamla funksiyası digerUser obyektinin kontekstində çağırıldı.
• this.ad artıq digerUser obyektinə aiddir.

---

2. apply() Metodu

Təyinat:

apply() funksiyası call() metoduna bənzəyir, yalnız arqumentlər massiv (array) şəklində verilir.

Sintaksis:

funksiya.apply(thisArg, [arg1, arg2, ...])

Nümunə:

function topla(a, b) {
    return a + b;
}

console.log(topla.apply(null, [5, 10])); // 15

İstifadə Fərqi:

• call() → arqumentləri ayrı-ayrı ötürürük.
• apply() → arqumentləri massiv kimi ötürürük.

---

3. bind() Metodu

Təyinat:

bind() funksiyası call() və apply() kimi this kontekstini dəyişmək üçün istifadə olunur, lakin funksiyanı dərhal çağırmır. Əvəzində, yeni bir funksiyanı qaytarır.

Sintaksis:

const yeniFunksiya = funksiya.bind(thisArg, arg1, arg2, ...)

Nümunə:

const user = {
    ad: 'Nilay'
};

function salamla(yas) {
    console.log(`Salam, mənim adım ${this.ad} və mən ${yas} yaşındayam.`);
}

const salamlaNilay = salamla.bind(user, 25);
salamlaNilay(); // Salam, mənim adım Nilay və mən 25 yaşındayam.

İstifadə Yeri:

• Callback funksiyalar (məsələn, setTimeout, event handlers)
• React komponentlərində this problemi

---

Ümumi Müqayisə Cədvəli

Metod	this təyin edir	Dərhal çağırılır	Arqument ötürmə forması
call	️	️	Ayrı-ayrı (arg1, arg2)
apply	️	️	Massiv ([arg1, arg2])
bind	️	(sonradan)	Ayrı-ayrı (arg1, arg2)

---

Real Həyat Nümunəsi: setTimeout və bind

const user = {
    ad: 'Nilay',
    salamla: function() {
        console.log(`Salam, mənim adım ${this.ad}`);
    }
};

setTimeout(user.salamla, 1000); // undefined (çünki this itirilib)

setTimeout(user.salamla.bind(user), 1000); // Salam, mənim adım Nilay

---

Nəticə

bind(), call() və apply() JavaScript funksiyalarında this kontekstini idarə etmək üçün əsas vasitələrdir. Onların fərqlərini və istifadələrini bilmək, daha təmiz və anlaşılan kod yazmağınıza kömək edəcək.

• call() və apply() dərhal funksiyanı çağırır.
• bind() isə yeni bir funksiya qaytarır və istənilən vaxt çağırmaq mümkündür.

Bu metodlar — funksiya davranışına nəzarət etmək və təkrar istifadəni artırmaq üçün proqramçının alətlər çantasındakı vacib alətlərdəndir.