TypeScript-də type və interface

[codex]

TypeScript statik tip təyin etmə imkanı verən JavaScript üzərində genişlənmiş bir proqramlaşdırma dilidir. Bu dildə məlumat strukturlarını daha aydın və təhlükəsiz şəkildə təsvir etmək üçün iki əsas vasitə var: type və interface.

Bunların hər ikisi obyektlərin və verilən strukturlarının formasını təsvir etmək üçün istifadə olunur. Ancaq aralarında bəzi fərqli imkanlar və istifadə məqsədləri mövcuddur.

---

interface nədir?

interface – Obyektlərin strukturunu müəyyən etmək üçün istifadə olunur. Bir obyekt hansı sahələrə (fields) malik olacaq, onların tipi nə olacaq və hansılar məcburidir – bunlar interfeyslə müəyyənləşdirilir.

Nümunə:

interface Person {
  name: string;
  age: number;
  isStudent?: boolean; // optional field
}

Burada Person adlı interfeys name, age və istəyə bağlı isStudent sahələrini müəyyən edir.

---

type nədir?

type daha geniş imkanlara malikdir. O, həm obyektləri, həm də primitiv tipləri, birlik tipləri (union types), kəsişmə tipləri (intersection types) və tuple-ları təsvir edə bilər.

Nümunə:

type Person = {
  name: string;
  age: number;
};

Bu da interface-ə bənzər bir strukturdur, lakin type ilə aşağıdakıları da edə bilərik:

Union Type (bir neçə növdən biri):

type Status = "success" | "error" | "loading";

Intersection Type (birləşmiş struktur):

type Address = {
  city: string;
};

type Employee = Person & Address;

---

Ortalıq Oxşarlıqları

İmkan	type	interface
Obyekt strukturu yaratmaq
Miras alma (inheritance)
Union və intersection yaratmaq
Tuple və primitive növləri müəyyənləşdirmək
Yenidən açılıb sahə əlavə etmək		(Declaration merging)

---

interface və type fərqləri

Fərq	type	interface
Quraşdırılmış genişlənmə	type & operatoru ilə genişlənir	interface birbaşa extends ilə genişlənə bilər
Union, Intersection	Tam dəstəklənir	Dəstəklənmir
Declaration merging (təkrar elan etmə)	Olmaz	Olur
Primitiv tipləri təyin etmək	Mümkündür (type Age = number)	Mümkün deyil

---

Hansını nə vaxt istifadə etməli?

• Sadəcə obyekt strukturu təsvir edirsinizsə, interface istifadə etmək tövsiyə olunur.
• Əgər union, intersection, primitiv və ya tuple növləri ilə işləyirsinizsə, type daha uyğun olar.
• Üçüncü tərəf kitabxanalarında (React, Express) tez-tez interface istifadə olunur.

---

Real dünya nümunəsi

interface User {
  id: number;
  name: string;
}

type Role = "admin" | "user" | "guest";

type UserWithRole = User & {
  role: Role;
};

Burada həm interface, həm də type birlikdə istifadə olunub.

---

Nəticə

TypeScript-də type və interface hər ikisi strukturların və məlumatların təhlükəsiz işlənməsi üçün çox faydalıdır. Onların düzgün seçilməsi kodun daha oxunaqlı, yenidən istifadə oluna bilən və davamlı olmasını təmin edir.

Əgər sadə obyekt strukturu ilə işləyirsinizsə – interface, daha kompleks tip təriflərinə ehtiyac varsa – type istifadə edin.