Veb proqramlaşdırmada JavaScript ilə işləyərkən iki əsas obyektə tez-tez rast gəlirik: window
və document
. Bu obyektlər JavaScript-in brauzer mühitində necə işlədiyini anlamaq mühüm rol oynayır. Gəlin onları yaxından tanıyaq.
window
obyekti nədir?
window
obyekti JavaScript-də qlobal obyekt sayılır. Brauzerdə açılan hər bir səhifə üçün window
obyektinin bir nüsxəsi yaradılır. Bu obyekt brauzer pəncərəsini (və ya tabını) təmsil edir və onun daxilində bir çox faydalı metodlar və xüsusiyyətlər mövcuddur.
Xüsusiyyətləri və metodları:
window.alert()
– istifadəçiyə xəbərdarlıq mesajı göstərməkwindow.setTimeout()
– müəyyən vaxtdan sonra kodun icrasını planlamaqwindow.location
– cari URL məlumatlarına daxil olmaq və dəyişməkwindow.innerWidth
,window.innerHeight
– brauzerin daxili ölçülərini əldə etmək- və sairə…
Əslində, JavaScript-də yazdığınız qlobal dəyişənlər və funksiyalar avtomatik olaraq window
obyektinin bir hissəsinə çevrilir:
var x = 10;
console.log(window.x); // 10
document
obyekti nədir?
document
obyekti window
obyektinin bir hissəsidir və HTML sənədini təmsil edir. Yəni, veb səhifənin strukturuna (DOM
– Document Object Model) daxil olmaq, onu oxumaq və ya dəyişdirmək üçün istifadə olunur.
Əsas metodlar və xüsusiyyətlər:
document.getElementById()
– HTML elementini ID ilə tapmaqdocument.querySelector()
– CSS selektorları ilə element seçməkdocument.title
– səhifənin başlığını oxumaq və ya dəyişməkdocument.body
,document.head
– səhifənin əsas struktur hissələrinə çıxış- və sairə…
const title = document.getElementById("my-title");
title.textContent = "Yeni Başlıq";
window
və document
arasındakı fərqlər
Özəllik | window |
document |
---|---|---|
Nəyi təmsil edir? | Brauzer pəncərəsini | HTML sənədini |
Qlobal obyekt | Bəli | Xeyr, window içindədir |
Əsas istifadə sahəsi | Brauzer ilə əlaqəli funksiyalar (alert, setTimeout, location və s.) | DOM ilə işləmək, HTML strukturu ilə əlaqə |
Məsuliyyət sahəsi | Ümumi pəncərə və interfeys idarəsi | Səhifə məzmunu və strukturu |
Bir-birinə necə bağlıdırlar?
document
obyekti əslində window
obyektinin daxilində mövcuddur:
console.log(window.document === document); // true
Bu, o deməkdir ki, document
hər zaman window
obyektinin içində yerləşir, lakin biz onu birbaşa da çağıraraq istifadə edə bilərik.
JavaScript-də window
və document
obyektləri veb səhifənin və brauzer mühitinin idarəsi üçün əsas komponentlərdir.
window
– ümumi brauzer pəncərəsini,document
– səhifənin HTML strukturu və məzmununu təmsil edir.
Bu iki obyektin fərqini və hansı vəziyyətdə hansından istifadə edilməli olduğunu başa düşmək, daha təmiz və effektiv JavaScript kodu yazmaq üçün vacibdir.